Striktere regels voor werfwater definitief goedgekeurd

Striktere regels voor werfwater definitief goedgekeurd in Vlaanderen

Bouwwerven veroorzaken nog te vaak onnodig een daling van het grondwaterpeil en laten nog te veel werfwater rechtstreeks wegvloeien in de riolering, ook als er alternatieven voor handen zijn. Ondanks initiatieven van de bouwsector en de lokale regels van verschillende gemeentebesturen, wordt nog te veel werfwater verspild. Daarom grijpt de Vlaamse regering nu definitief in door haar milieuwetgeving te verstrengen. Lozen van water in de riolering wordt onder meer uitgesloten wanneer er een oppervlaktewater of hemelwaterafvoer is binnen 200 meter van de werf. Minimale onttrekking, waterinfiltratie én -hergebruik wordt grotendeels de regel bij bemalingen. Daarmee wordt een van de regelgevende Blue Deal ingrepen in de praktijk gebracht. Vlaanderen gaat lokale besturen ook opleiden en informeren over de handhaving ervan.

Een goed beheer van grondwatervoorraden is belangrijk

Een goed beheer van onze grondwatervoorraden is belangrijk. De voorbije jaren was er vooral door de droogte en de droogtemaatregelen veel aandacht voor het lozen van bemalingswater op bouwwerven, wat vaak onnodig weggepompt wordt richting de rioleringen. In het kader van de Blue Deal kondigde Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir daarom aan de regelgeving aan te scherpen. De Vlaamse regering ging vorig jaar principieel akkoord met Demirs voorstellen, maar de regels moesten een aanmeldingsprocedure doorlopen bij de Europese Commissie en een adviesronde bij de Raad van State. Nu alle lichten op groen staan, keurt de Vlaamse regering de verstrengingen definitief goed.

Grondwatervoorraad is niet onuitputtelijk

“De voorbije zomers hebben pijnlijk duidelijk gemaakt dat onze grondwatervoorraad niet onuitputtelijk is. We moeten zoveel mogelijk water zinvol gebruiken. Zowat 90 % van het grondwater dat opgepompt wordt op bouwwerven belandt rechtstreeks in de riolering. Dat is natuurlijk zonde, want dat water zijn we kwijt. Mensen storen zich dan ook terecht als ze voorbij een bouwwerf komen waar het water zomaar weggepompt wordt naar de riolering terwijl er talloze alternatieven zijn. Verschillende lokale besturen en aannemers nemen hun verantwoordelijkheid al op, maar toch is er nog veel verbetering mogelijk. Daarom grijpen we regelgevend in”, aldus Demir.

De milieuwetgeving wordt definitief gewijzigd om de strijd tegen droogte en waterschaarste optimaal aan te gaan:

Eerst en vooral kan een bemaling pas vergund worden als ze echt noodzakelijk is om de werken te kunnen uitvoeren of nutsvoorzieningen aan te leggen. Is die noodzaak er niet of is die niet aangetoond, dan volgt er geen vergunning.

Is die (tijdelijke) noodzaak aangetoond, dan moet het onttrokken volume bemalingswater eerst en vooral maximaal beperkt worden. Ook dit moet aangetoond worden bij de aanvraag van de vergunning.

In eerste instantie moet het water dat toch opgepompt terug in de grond gebracht via retourputten, infiltratieputten, infiltratiebekkens of infiltratiegrachten op of naast de bouwwerf. Dat was voorheen al zo. Maar ook als dat technisch of praktisch niet kan, zal het weldra niet zomaar toegelaten zijn om het water zomaar te lozen in de riolering.
De eerstvolgende stap is het hergebruik van het bemalingswater, voor zover er geen indicaties zijn dat het bemalingswater potentieel verontreinigd is. In andere landen is dit al meer ingeburgerd. Dat wil zeggen dat een aannemer het water nuttig mag gebruiken voor activiteiten waarvoor andere waterbronnen aangesproken zouden worden. De aannemer kan uiteraard zelf gebruik maken van het water, maar kan daarvoor ook aftappunten inrichten. Buurtbewoners, landbouwers of gemeentelijke groendiensten kunnen dan van het water gebruik maken. Zo gaat het niet langer verloren en sparen we heel wat drinkwater of grondwater uit.

Blijkt ook dat niet mogelijk, dan moet het bemalingswater afgeleid worden naar de dichtstbijzijnde waterloop of, in het geval er een gescheiden riolering aanwezig is, naar de regenweerafvoer. Lozen van water in de riolering wordt onder meer verboden wanneer er een bereikbaar oppervlaktewater of hemelwaterafvoer is binnen 200 meter van de werf.

Enkel als voorgaande oplossingen niet haalbaar zijn, bijvoorbeeld door het veroorzaken van wateroverlast voor derden, mag er geloosd worden op de openbare riolering.

“Beperken, infiltreren, hergebruiken en terug naar een waterloop brengen. Pas als al die stappen ondernomen zijn of onhaalbaar bleken, kan het een optie zijn om water te lozen in de riolering. De regels gaan in zodra het Belgisch Staatsblad ze publiceert, maar lokale besturen en bouwheren moeten zeker niet op deze regels wachten om actie te ondernemen”, klinkt het bij Demir.

Niemand weet exact hoeveel bemalingswater er in de riolering belandt in Vlaanderen, maar het is wel degelijk een zeer significante hoeveelheid water tot mogelijk enkele tientallen miljoenen m³ water per jaar. Dat is de analyse van de Vrije Universiteit Brussel in het kader van het project Herbronnen van Vlaanderen Circulair.

BOUWSECTOR ALS DEEL VAN DE OPLOSSING

De nieuwe milieuwetgeving voert ook een duidelijkere regeling in voor het opnieuw laten infiltreren van bemalingswater waarvoor geen milieukwaliteitsnorm bestaat. Zo zullen er meer mogelijkheden zijn om grondwater dat van zichzelf al licht vervuild was, opnieuw in de grond te brengen.

“De strijd tegen droogte en waterschaarste is er een die we allemaal samen moeten aangaan. De bouwsector kan daarbij nog meer een deel van de oplossing zijn”, besluit Demir.

HANDHAVING ALS DAADKRACHTIG SLUITSTUK

Demir benadrukt tot slot dat handhaving van de nieuwe regels voor werfwater cruciaal wordt. Een veralgemening van de voorafmeldingsplicht door de boorbedrijven naar al hun werkzaamheden wordt daarom nu ingeschreven. De uitrol van een GPS-traceringssysteem op boortoestellen wordt verplicht vanaf 2025. Deze beide maatregelen moeten toelaten om de handhaving in de toekomst efficiënter te laten verlopen.

Handhaving bij bemalingen is voornamelijk een bevoegdheid van lokale besturen, maar de voorbije twee jaren nam Vlaanderen het initiatief om een expliciet aanbod te doen naar de lokale toezichthouders om mee op controle te gaan bij grondwaterwinningen met de afdeling Handhaving om zodoende praktijkervaring efficiënt te kunnen overbrengen. Verder hebben departement Omgeving en de Vlaamse Milieumaatschappij ook al uitgebreide communicaties gedaan, net als toelichtingen in verschillende provincies rond handhaving op grondwaterwinningen en bemalingen.

Samen met de sector loopt er ook een traject rond compliance-promotion om het nalevingsgedrag ook via de sensibiliserende aanpak te bevorderen. Deze activiteiten zullen ook de komende maanden en jaren worden verdergezet.